در عرف جامعه زمانی که صحبت از جرم تهدید به میان می آید، مفهوم ترساندن شخصی توسط دیگری به ذهن متبادر میشود. درواقع چنانچه شخصی، دیگری را نسبت به انجام یک عمل غیر قانونی یا نامشروع در آینده بترساند، جرم تهدید محقق میگردد. وکیل کیفری تهران میگوید که قانونگذار نیز در قوانین مختلف به ویژه قانون مجازات اسلامی، عمل به ترساندن دیگران را تهدید قلمداد نموده و آن را جرم دانسته است. چراکه ترساندن و تهدید دیگران نه تنها موجب آزار روحی و روانی افراد شده بلکه در بسیاری از موارد قربانیان را مجبور به انجام عملی برخلاف میل و اراده واقعی میکند. از طرف دیگر از لحاظ علمی نیز ثابت شده که این آسیب عاطفی و روحی میتواند تا سالها با قربانی بوده و زندگی وی را تحت تاثیر قرار دهد. شرایط جرم تهدید نیز مانند سایر جرایم ویژگیهای خود را داشته و مجازات تهدید نیز متفاوت میباشد. ما در این مقاله، ابتدا به این پرسش که تهدید چیست پاسخ میدهیم، سپس حکم و راه های اثبات جرم تهدید را توضیح خواهیم داد. در انتهای این نوشتار نیز مراحل پیگیری و نحوه رسیدگی به جرم تهدید را مورد بررسی قرار میدهیم.
تعریف تهدید چیست؟
همانطور که اشاره شد زمانی که شخصی، دیگری را نسبت به انجام یک عمل نامشروع یا غیر قانونی در آینده میترساند، به این عمل ارعاب و ترساندن، جرم تهدید میگویند. از همین رو میتوان نتیجه گرفت که تهدید و ترساندن دیگری میبایست درخصوص یک رفتار غیر قانونی و نامشروع باشد. به عنوان مثال ممکن است که شخصی که از دیگری بستانکار یا طلبکار است، اقدام به تهدید متعهد نماید. بدین صورت که به مدیون بگوید اگر بدهی خود را نپردازد، از وی شکایت خواهد نمود. همانطور که میدانیم طرح دعوی و شکایت در مراجع قانونی و دادگستری، یک عمل مشروع و قانونی میباشد لذا عمل طلبکار درخصوص ترساندن مدیون، جرم تهدید محسوب نمیشود. در مقابل چنانچه شخصی به دیگری بگوید که اگر ماشینت را به من ندهی تو را لا چاغو میزنم یا میکشم، این عمل تهدید بوده و مرتکب به مجازات تهدید محکوم میگردد.
عنایت داشته باشید که جهت تحقق جرم تهدید، میبایست عمل ترساندن از سوی تهدید کننده، درخصوص یک عمل غیرقانونی و غیرمشروع باشد. از طرف دیگر چنانچه عمل ترساندن در آینده محقق گردد در میزان مجازات و کیفر تهدید تاثیرگذار خواهد بود.
جرم تهدید
به طور کلی جرم تهدید، در کنار جرم توهین و جرایمی نظیر افترا و … از جمله مهمترین جرایم علیه حیثیت و آبروی افراد به حساب می آیند. قانونگذار در مواد 668 و 669 قانون مجازات اسلامی به تعریف جرم تهدید پرداخته و آن را شرح میدهد. طبق ماده 668 قانون مجازات اسلامی هر شخصی که با قهر و جبر یا با اِکراه و تهدید، دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضا و یا مهر نماید و یا سند و نوشته ای که متعلق به دیگری یا سپرده به ایشان میباشد را از وی اخذ کند به مجازات مندرج در قانون محکوم میگردد.
براساس این ماده که درخصوص تهدید همراه با اجبار را بوده، درصورتی عمل و فعل صورت گرفته جرم تهدید تلقی میشود که نتیجه نیز محقق گردد. به عبارت دیگر زمانی میتوان مرتکب را طبق این ماده مجرم شناخت که سند یا نوشته، یا امضا یا مهر دیگری را به زور و اجبار بگیرد. بنابراین چنانچه گرفتن سند، نوشته، مهر یا امضا محقق نگردد، رفتار متهم، مشمول ماده 668 قانون مجازات اسلامی نمیباشد. در اینصورت میتوان مرتکب را براساس ماده 669 قانون مجازات اسلامی مجازات نمود.
به موجب ماده 669 قانون مجازات اسلامی چناچه شخصی دیگری را به هر طریقی، تهدید به قتل و کشتن، ضررهای نفسی و جانی، شرفی و حیثیتی، مالی و یا به افشاء سر و رازی نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از این که بدین واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد مجازات میشود.
همانطور که ملاحظه میفرمایید در ماده 669، تحقق جرم تهدید، برخلاف ماده 668 قانون مجازات اسلامی، منوط به وقوع نتیجه نمیباشد. درواقع جرم تعیین شده در ماده 668، یک جرم مطلق بوده و منوط به نتیجه نیست. به عبارت ساده تر جهت تحقق جرم تهدید در این ماده، نیازی نیست که تهدید کننده، تهدید خود را بر روی تهدید شونده عملی کند لذا تحقق نتیجه ضرورتی ندارد.
مجازات تهدید
همانطور که تاکنون اشاره شد مجازات جرم تهدید در مواد 668 و 669 قانون مجازات اسلامی بیان شده است. ما بر همین اساس به بررسی مجازات و حکم تهدید طبق قانون مجازات اسلامی میپردازیم لذا با ما همراه باشید.
۱- مطابق ماده 668 چنانچه شخصی به زور و یا اِکراه، شخصی را به دادن نوشته یا سند یا امضا و یا مهر اجبار کند و یا سند و نوشته ای که متعلق به ثالث و یا سپرده به وی بوده را از ایشان بگیرد، به حبس از چهل و پنج روز تا یک سال و تا (74) ضربه شلاق محکوم میگردد. توجه داشته باشید که مرتکب جرم موضوع این ماده، به هر دو مجازات حبس تعزیری و شلاق محکوم خواهد شد. زیرا ماده فوق صراحتا از لفظ (و) در بین دو مجازات مارالذکر استفاده نموده که به معنی اعمال هر دو مجازات و حکم میباشد.
۲- درحالت دوم ممکن است عمل مرتکب مشمول ماده 668 نبوده که در این صورت طبق ماده 669 مجازات خواهد شد. درواقع ممکن است شخصی دیگری را به هر روشی، تهدید به قتل، ضررهای نفسی و بدنی، حیثیتی، مالی و یا به افشا سر یا اسرار نسبت به خود یا اقوام وی نماید. در اینصورت مرتکب به مجازات شلاق تا (74) ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم میگردد. درخصوص جرم موضوع این ماده، اشاره کردیم که فرقی نمیکند که مرتکب به این طریق تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد.
مرتکب در این ماده برخلاف ماده 668، فقط به یکی از مجازاتهای پیش بینی شده (شلاق یا حبس) محکوم میگردد. زیرا مقنن از لفظ (یا) بین دو مجازات استفاده نموده که نشاندهنده اختیار قاضی و دادگاه محترم نسبت به اعمال هر کدام از آنها میباشد.
نکته: توجه داشته باشید که جرم تهدید از جرایم قابل گذشت بوده و با رضایت شاکی در هر مرحله ای، رسیدگی به این جرم متوقف خواهد شد.
نکته: چنانچه شخصی علاوه بر تهدید دیگری، اقدام به ضرب و جرح عمدی و کتک زدن ایشان نیز نماید، تعیین و اجرای مجازات مرتکب مشمول احکام تعدد جرم خواهد شد.
راه های اثبات جرم تهدید
اکنون که مجازات تهدید را توضیح دادیم قصد داریم به بررسی راه های اثبات جرم تهدید پرداخته و آن را شرح دهیم. جهت شناخت ادله اثبات این جرم میبایست به ماده 160 قانون مجازات اسلامی مراجعه کنیم.
براساس ماده 160 قاون مجازات اسلامی، روشهای اثبات جرم عبارت است از اقرار متهم یا متشاکی، شهادت شهود، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و همچنین علم قاضی.
تبصره این ماده نیز بیان میدارد که احکام و شرایط قسامه که برای اثبات یا نفی قصاص و دیه معتبر است، مطابق مقررات مذکور در کتاب قصاص و دیات این قانون میباشد. علی ایحال با درنظر گرفتن سایر مواد قانون مجازات اسلامی و دیگر قوانین، بایستی اذعان داشت که قسامه مختص به جنایات جانی و جسمی میباشد. همچنین سوگند یاد کردن یا قسم خوردن نیز درخصوص اثبات جرایم تعزیری به عنوان دلیل پذیرفته نمیشود.
بنابراین به موجب قانون مجازات اسلامی، از اقرار مشتکی عنه، شهادت شهود و علم قاضی میتوان به عنوان شیوه های اثبات جرم تهدید نام برد. ما در زیر به بررسی بیشتر راه های اثبات ادله جرم تهدید میپردازیم.
- اقرار متهم: به اعتراف به ارتکاب جرم و پذیرش انجام آن از ناحیه متهم، نزد قاضی یا دادگاه محترم اقرار میگویند که یک از ادله اثبات جرم تهدید است. از طرف دیگر ماده 172 قانون مجازات اسلامی درخصوص ویژگی اقرار سخن به میان آورده و صراحتا عنوان میدارد که در کلیه جرایم، یک بار اقرار کافی است. بنابراین طبق این ماده درصورتی که متهم صرفا برای یک مرتبه به ارتکاب جرم تهدید اقرار نماید، جهت اثبات جرم تهدید کافی بوده و براساس قانون، مجازات خواهد شد.
- شهادت شهود: یکی دیگر از راه های اثبات جرم تهدید شهادت شهود است. به خبر دادن و اطلاع رسانی شخصی غیر از شاکی و متهم پرونده، درخصوص وقوع جرم تهدید و چگونگی انجام آن، شهادت شهود میگویند. توجه داشته باشید که این شهادت بایستی در محضر دادگاه و قاضی محترم چرونده صورت گیرد. در همین راستا ماده 199 قانون مجازات اسلامی صراحتا بیان میدارد که نصاب شهادت در کلیه جرایم کیفری دو شاهد مرد میباشد. بنابراین جرم تهدید با ادای شهادت دو شاهد مرد که دارای شرایط قانونی لازم جهت ادای شهادت باشند، اثبات گردیده و متهم به مجازات تهدید محکوم خواهد شد.
- علم قاضی: علم قاضی نیز دیگر راه اثبات جرم تهدید میباشد که در ماده 211 قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. به موجب این ماده علم قاضی عبارت از یقین و اطمینان حاصل از مستندات بیّن در امری بوده که نزد قاضی مطرح میگردد. همچنین در ادامه این ماده آمده که در مواردی که مستند حکم، علم قاضی باشد، ایشان مکلف است قرائن و امارات بیّن مستند علم خود را به طور صریح و روشن در رای قید نماید. طبق تبصره این ماده نیز که مواردی از قبیل نظریه کارشناس، معاینه محلی، تحقیقات محلی، اظهارات مطلع و گواه، گزارش ضابطین و سایر قراین و امارات که نوعا علم آور باشند میتواند مستند علم قاضی باشد. در هر حال مجرد علم استنباطی که نوعاً موجب یقین قاضی نخواهد شد، نمیتواند ملاک صدور رای قرار گیرد.
مراحل شکایت و پیگیری این جرم
زمانی که شخصی، دیگری را به انجام عمل غیرقانونی و نامشروع ترسانده و یا تهدید کند، تهدید شونده این امکان را دارد که به محاکم کیفری مراجعه کرده و از تهدید کننده شکایت نماید. درواقع با شکایت شاکی، متهم تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و به این جرم رسیدگی میشود. بر همین اساس در این قسمت از مقاله به توضیح مراحل شکایت از جرم تهدید را مورد بررسی قرار میدهیم.
- تنظیم شکواییه مناسب و تخصصی: توصیه میشود که این امر توسط یک وکیل کیفری ماهر انجام گردد تا امکان بروز اشتباه در طرح شکایت به حداقل برسد. چراکه پس از تنظیم و ثبت شکوائیه دیگر امکان تغییر آن به هیچ عنوان ممکن نمیباشد.
- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: تهدید شونده در این مرحله از مراحل شکایت و پیگیری جرم تهدید، بایستی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید. درصورتی که وکیل داشته باشید این مرحله توسط وکیل کیفری انجام میشود و نیازی به حضور شاکی در دفاتر خدمات نیست.
- ثبت و تایید شکوائیه: پس از مراجعه به دفتر خدمات قضایی، شاکی میبایست ادله و مدارک مناسب را تحویل کارشناس مربوطه داده و نسبت به تایید شکوائیه اقدام نماید. پس از تایید، شکوائیه به ثبت میرسد. درصورت داشتن وکیل این مرحله نیز توسط ایشان انجام خواهد شد.
- ارسال پرونده به دادگاه یا دادسرای صالح: در این مرحله پرونده به دادسرا یا دادگاه صالح جهت رسیدگی به جرم تهدید ارسال میگردد تا دادسرا روند رسیدگی به جرم را آغاز نماید.
نحوه رسیدگی به این جرم
پس از آنکه پرونده به دادسرای مربوطه ارسال شد، توسط معاونت دادسرا، به یکی از شعبات بازپرسی یا دادیاری جهت رسیدگی و شروع تحقیقات ارجاع میگردد. علی ایحال نحوه رسیدگی به جرم تهدید در زیر مورد بررسی قرار گرفته است.
- پیگیری تحقیقات مقدماتی و انجام دستورات دادگاه یا دادسرا: پس از اینکه پرونده به دادسرا واصل شد، شاکی میبایست به دادسرا مراجعه کرده و نسبت به انجام دستورات دادیار یا بازپرس اقدام نماید. به عنوان مثال ممکن است یکی از ادله اثبات جرم شاکی، شهادت شهود باشد. در این صورت ایشان مکلف است براساس دستورات دادسرا، شهود خویش را در کلانتری مربوطه حاضر نموده تا اظهارات شهود به ثبت برسد.
- حضور در جلسات دادرسی و ارائه دفاعیات مقتضی: پس از تکمیل تحقیقات، بازپرس یا دادیار محترم اقدام به دعوت از طرفین جهت حضور در جلسات رسیدگی مینماید. طرفین یا وکلای آنها در این جلسات حاضر شده و ضمن شنیدن اظهارات یکدیگر، دفاعیات و سایر مدارک خود را به دادگاه محترم ارائه مینمایند.
- قرار منع تعقیب: پس از اتمام تحقیقات مقدماتی و پایان جلسات رسیدگی، درصورتی که دادسرا عمل ارتکابی را جرم ندانسته و یا قائل بر این باشد که عمل مجرمانه مربوطه توسط متهم صورت نگرفته، اقدام به صدور قرار منع تعقیب مینماید.
- قرار جلب به دادرسی: برخلاف مورد قبلی چنانچه مرتکب، فعل مجرمانه را انجام داده باشد، دادسرا قرار جلب به دادرسی را صادر خواهد نمود. در این صورت پرونده تهدید به دادگاه کیفری دو ارسال میگردد.
- تعیین وقت رسیدگی در دادگاه: با وصول پرونده به دادگاه کیفری دو، وقت رسیدگی توسط مدیر دفتر شعبه تعیین و به طرفین دعوی از طریق سامانه ثنا ابلاغ میگردد. در جلسه رسیدگی، دادگاه محترم مجددا به ادله طرفین دعوی تهدید رسیدگی مینماید. توجه داشته باشید مکن است در صورت نیاز، دادگاه رسیدگی کننده به شکایت تهدید، یک یا چند بار جلسه رسیدگی را تجدید نماید.
- صدور رای تهدید: پس از ختم رسیدگی، دادگاه محترم نسبت به صدور دادنامه اقدام مینماید. در اینصورت چنانچه دادگاه، متهم را مجرم تشخیص بدهد ایشان را به مجازات تهدید محکوم مینماید.
- مرحله تجدیدنظرخواهی: هر یک از طرفین دعوی که حکم صادره را نپذیرند میتواند ظرف مهلت قانونی به حکم تهدید اعتراض نماید. دررواقع حکم محکومیت کیفری تهدید، ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدید نظر استان میباشد. علی ایحال رای دادگاه تجدید نظر، درخصوص مجرمیت یا برائت متهم قطعی بوده و به جز در موارد صریح قانونی قابلیت اعتراض ندارد.
سخن پایانی
مباحث حقوقی به خصوص مبحث تهدید و موضوعات مرتبط به آن بسیار پیچیده و دشوار میباشند. به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید. چرا که طرح دعوی و تنظیم لوایح اشتباه و نادرست ممکن است طوری به روند رسیدگی آسیب بزند که دیگر امکان تصحیح آن به هیچ عنوان نباشد.
تیم حقوقی وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان میباشد. همچنین در صورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید میتوانید بدون پرداخت حق الوکاله وکیل از خدمات تیم ما استفاده کنید. در این صورت صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری بهره مند خواهید گردید. این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و غیره به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران میباشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع که جرم تهدید چیست، ادله اثبات و مجازات تهدید، نحوه رسیدگی و مراحل ثبت شکایت جرم تهدید، میتوانید با وکلای معرفی شده در وبسایت وکیل زوم تماس گرفته و از خدمات حقوقی ایشان استفاده نمایید.
