مقاله پیش رو توسط وکیل کیفری تهران در خصوص جرم سرقت و انواع آن و مجازات جرم سرقت در قانون جدید سال 1403 برای آگاهی و آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. ما در این مقاله به تعریف جرم سرقت، مجازات جرم سرقت در قانون جدید سال 1403، معرفی انواع سرقت، ارکان آن و راه های اثبات سرقت میپردازیم.
دزدی و برن مال دیگری، در کنار جرم کلاهبرداری، جعل، فروش مال غیر و … یکی از مهمترین جرائم علیه اموال و مالکیت اشخاص میباشد.
همواره و در تمام نقاط دنیا مردم نسبت به اموال خود و حقوق مالکیتی خود حساسیت داشته و خواستار احترام جامعه به حقوق مربوط به مالکیت خود بوده اند. در مقابل، همواره و در تمام جوامع حقوق و مالکیت اشخاص نسبت به اموالشان مورد دست درازی دیگران قرار گرفته و حقوق مالکیتی ایشان توسط دیگران نادیده گرفته شده است.
لذا کلیه جوامع با وضع قوانین مناسب در این خصوص سعی نموده اند تا از اموال و حقوق مالکیتی اشخاص دفاع نموده و حقوق ایشان نزد دیگران محترم شمرده شود. در واقع طبق قوانین بردن مال دیگری که در اصطلاح به آن سرقت یا دزدی گفته میشود جرم بوده و مجازات قانونی در پی دارد.
جرم سرقت
قانون مجازات اسلامی در ماده 267 به تعریف جرم سرقت پرداخته است. مطابق این ماده به طور کلی سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است.
به عبارت ساده تر جرم سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به دیگری به صورت پنهانی است. به طور کلی نیز این جرم با انجام افعالی نظیر ربودن، برداشتن، قاپیدن، کش رفتن و بلند کردن مال غیر صورت میگیرد. افعال مذکور نیز به صورت کلی بدون اطلاع و رضایت مالک و یا متصرف مال موضوع جرم صورت میپذیرد.
لازم به توضیح است که مال دیگری موضوع جرم سرقت رقت میتواند متعلق به اشخاص حقیقی باشد و یا متعلق به اشخاص حقوقی نظیر شرکت ها، ادارات، موسسات و غیره.
انواع جرم سرقت
به طور کلی سرقت را میتوان به دو دسته حدی و تعزیری تقسیم بندی نمود که در زیر به توضیح آن ها میپردازیم.
جرم سرقت حدی
به دزدی گفته میشود که در واقع در شرع برای آن مجازاتی تحت عنوان مجازات حدی تعیین شده و قانونگذار نیز از آن پیروی نموده است.
سرقت حدی تحت شرایط بسیار خاصی محقق میگردد. مطابق مواد قانونی و احکام شرعی مربوطه جهت تحقق جرم سرقت حدی میبایست 14 شرط صورت پذیرد.
عدم تحقق حتی یکی از شروط 14 گانه وقوع جرم سرقت حدی را منتفی کرده و مرتکب صرفا به جرم نوع تعزیری محکوم میگردد.
جرم سرقت تعزیری
همانطور که در بالا اشاره گردید در صورتی که حتی یکی از شرایط 14 گانه سرقت حدی محقق نگردد، سرقت صورت گرفته تعزیری محسوب میگردد.
بنابراین مجازاتی که در نظر گرفته میشود نیز صرفا مجازاتی تعزیری بوده و شرایط مجازات تعزیری را دارد.
به طور کلی هر نوع سرقت از انواع سرقت تعزیری به حساب می آید مگر اینکه حدی بودن آن در دادگاه ثابت گردد.
سرقت تعزیری انواع و اقسام گوناگونی دارد و به طور کلی به دو دسته ساده مشدد تقسیم میشود.
مجازات سرقت در قانون جدید سال 1403
از آنجایی که سرقت انواع و اقسام مختلفی دارد مجازات ارتکاب آن نیز در قانون جدید سال 1403 بسته به نوع سرقت متفاوت میباشد که در زیر به بررسی آن ها میپدازیم.
مجازات سرقت حدی
بر اساس ماده 278 قانون مجازات اسلامی حد سرقت به شرح زیر میباشد:
در مرتبه اول مجازات آن قطع چهار انگشت دست راست سارق است.
در صورت تکرار مجازات آن قطع پای چپ سارق میباشد.
برای بار سوم مجازات آن حبس ابد خواهد یود.
در صورت ارتکاب برای بار چهارم اعدام سارق میباشد.
مجازات سرقت ساده
مجازات سرقت ساده طبق ماده 661 قانون مجازات اسلامی ، از 3 ماه و یک روز تا دو سال حبس و تا 74 ضربه شلاق میباشد.
ولی مجازات جرم سرقت موضوع ماده 661 طبق قانون جدید کاهش مجازاتها تقلیل یافته و به حبس از یک ماه و نیم تا 1 سال تبدیل شده است ولی شلاق تعزیری به قوت خود باقی مانده است.
سرقت مقرون به پنج شرط مشدد
مطابق ماده 651 قانون مجازات اسلامی هر گاه سرقت جامع شرایط حد نبوده ولی مقرون به تمام پنج شرط زیر باشد مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (74) ضربه شلاق محکوم خواهد شد:
- سرقت در هنگام شب واقع شده باشد.
- تعداد سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
- یک یا چند نفر از سارقین حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
- از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مامور دولتی معرفی و قلمداد نمایند یا در جایی که محل سکونت و یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است سرقت نموده باشند.
- در حین سرقت کسی را آزار یا تهدید نموده باشند.
لازم به توضیح است که شرایط 5 گانه مذکور در ماده فوق بایستی در کنار هم جمع گردد تا مرتکب سرقت مشمول مجازات مذکور در این ماده شود.
تبصره ماده فوق الذکر نیز منظور سلاح های مذکور در ماده را به شرح ذیل بیان میدارد:
- انواع سلاح های گرم نظیر تفنگ و نارنجک.
- انواع سلاح های سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو، پنجه بوکس و غیره.
- انواع سلاح های سرد جنگی شامل کاردهای سنگری مورد استفاده در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آن ها و سرنیزه های قابل نصب بر روی تفنگ ها.
- انواع سلاح های شکاری از جمله تفنگهای ساچمه زنی، تفنگهای مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگهای ویژه شکار حیوانات آبزی و دریایی.
سرقت همراه با آزار و مسلحانه
بر اساس ماده 652 قانون مجازات اسلامی هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (74) ضربه محکوم میگردد.
همچنین چنانچه جرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده نیز محکوم خواهد شد.
بنابراین حتی در صورتی که هر یک از شروط مندرج ماده 652 به تنهایی نیز محقق گردد مرتکب به مجازات مذکور در ماده مذکور محکوم میگردد.
به عبارت دیگر برای تحقق جرم سرقت موضوع ماده فوق صرفا کافی است که سارق مسلح باشد و یا سرقت مقرون به آزار باشد و جمع دو شرط مذکور لازم نمیباشد.
سرقت مسلحانه گروهی در شب
به موجب ماده 654 قانون مجازات اسلامی چنانچه سرقت در شب صورت گرفته باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده در صورتی که بر حامل اسلحه عنوان محارب صدق نکند مجازات مرتکب یا مرتکبان حبس از پنج تا پانزده سال و شلاق تا (74) ضربه خواهد بود.
برای تحقق جرم سرقت موضوع ماده فوق وجود و جمع 4 شرط ضروری و لازم میباشد که به طور خلاصه بیان میگردد:
- سرقت در شب صورت گیرد.
- تعداد سارقین 2 نفر و یا بیشتر باشند.
- دست کم یک نفر از سارقین با خود اسلحه داشته باشد.
- شخصی که اسلحه دارد محارب شناخته نشود.
راهزنی
ماده 653 قانون مجازات اسلامی بیان میدارد که هر کس در راه ها و شوارع به نحوی از انحاء مرتکب راهزنی شود چنانچه عنوان محارب بر او صدق نکند به سه تا پانزده سال حبس و شلاق تا (74) ضربه محکوم خواهد شد.
لذا به طور کلی در صورتی که راهزن مسلح باشد ممکن است تحت عنوان محاربه مجازات گردد.
کیف زنی یا جیب بری
ماده 657 قانون مجازات اسلامی عنوان میدارد که هر فردی مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی، جیب بری و امثال آن شده باشد به حبس از یک تا پنج سال و تا (74) ضربه شلاق محکوم میگردد.
لازم به توضیح است که بر اساس قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب سال 1399 مجازات جرم موضوع این ماده صرفا در خصوص حبس کاهش پیدا کرده و به 6 ماه حبس تا دو سال و نیم حبس تقلیل یافته است.
علی ایحال مجازات شلاق و جزای نقدی مذکور در ماده فوق بدون تغییر مانده است.
سرقت اموال دولتی و سرقت وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی
قانون بر اساس مواد 544 و 659 قانون مجازات اسلای در این خصوص تعیین تکلیف نموده است.
طبق ماده ۶۵۹ قانون مذکور هر شخصی که وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عموم که به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمان های عمومی غیر دولتی یا موسسات خیریه ایجاد و یا نصب گردیده مانند تاسیسات بهره برداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت کند به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود.
همچنین در صورتی که مرتکب از کارکنان سازمان های مربوطه باشد به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد گردید.
همچنین مطابق ماده 544 قانون فوق هر گاه بعضی یا کل نوشته ها یا اسناد یا اوراق یا دفاتر یا مطالبی که در دفاتر ثبت و ضبط دولتی مندرج یا در اماکن دولتی محفوظ یا نزد افرادی که رسما مامور حفظ آن ها هستند سپرده شده باشد، سرقت یا تخریب یا بر خلاف مقررات معدوم گردد، دفتردار و مباشر ثبت و ضبط اسناد مذکور و سایر افرادی که به واسطه کوتاهی آن ها جرم مذکور صورت گرفته، به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم میگردند.
مجازات دزدی از منزل
در صورتی که مرتکب سرقت مشمول شرایط و مجازات حد نگردد و سرقت در جایی که محل سکونت و یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیر این ها صورت گرفته باشد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (74) ضربه شلاق محکوم میگردد.
البته بر اساس قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب سال 1399 مجازات حبس مذکور در این ماده به 3 ماه تا یک سال و نیم کاهش یافته است.
در هر صورن مجازات شلاق و جزای نقدی مذکور در ماده فوق همانند گذشته پابرجاست.
مجازات دزدی از محل کار
مطابق ماده 656 چنانچه سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را برباید و یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به آن جا رفته یا شاگرد یا کارگر بوده و یا در محلی که معمولا محل کار وی میباشد از قبیل خانه، دکان، کارگاه، کارخانه و انبار سرقت نماید، چنانچه سرقت صورت گرفته جامع شرایط حد نباشد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (74) ضربه شلاق محکوم میشود.
نکته این که طبق قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب سال 99 مجازات حبس مذکور در این ماده به 3 ماه تا یک سال و نیم کاهش یافته است.
البته مجازات شلاق و جزای نقدی مذکور در ماده فوق پابرجاست.
تفاوت جرم سرقت و کلاهبرداری
این جرم با جرم کلاهبرداری کاملا متفاوت است. در واقع درست است که در جرم کلاهبرداری مرتکب مال دیگری را میبرد. ولی این بردن مال غیر با رضایت کامل بزه دیده و قربانی همراه است.
به عبارت دیگر در جرم کلاهبرداری مرتکب با توسل به عملیات فریبنده و تقلبی کاری میکند که بزه دیده با رضایت کامل و حتی با اصرار فراوان مال خود را به کلاهبردار میدهد.
در صورتی که همانطور که گفتیم در جرم سرقت، سارق مال دیگری را بدون اذن صاحب آن میرباید. همچنین همانطور که احتمالا میدانید این جرم با جرم خیانت در امانت نیز متفاوت است.
وکیل کیفری
مباحث حقوقی به خصوص مبحث دزدی و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار میباشند.
به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید.
چرا که طرح دعوی و تنظیم لوایح اشتباه و نادرست ممکن است به گونه ای به روند رسیدگی آسیب بزند که دیگر امکان تصحیح آن به هیچ عنوان نباشد.
گروه حقوقی وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان میباشد.
همچنین در صورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید میتوانید بدون گرفتن وکیل و صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری استفاده نمایید.
این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و … به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران میباشد.
