مهریه و انواع آن

مقاله پیش رو توسط وکیل خانواده و عضو کانون مرکز در خصوص مهریه و محاسبه آن و انواع مهریه برای آگاهی و آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است.

مهریه

مهریه که به آن صداق و کابین نیز گفته میشود مالی است که در زمان عقد نکاح از جانب مرد به زن پرداخت میگردد.

صداق اصولا عندالمطالبه است بدین معنی که بلافاصله بعد از عقد نکاح زن مالک مهریه شده و میتواند آن را مطالبه نماید.

حتی در برخی موارد امکان گرفتن مهریه از ورثه و یا پدر شوهر متوفی نیز وجود دارد.

همانطور که ماده 1082 قانون مدنی صراحتا بیان میدارد که به مجرد عقد زن مالک مهر خواهد شد و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.

جهت مشاوره با وکیل تهران و متخصص در امور خانواده با تیم حقوقی وکیل زوم تماس حاصل فرمایید.

وضعیت مهریه در انواع طلاق

اساسا مهریه حق زن است و طلاق هیچ گونه خدشه ای به حق ایشان وارد نمیسازد.

لکن بر حسب نوع طلاق در شرایط و چگونگی پرداخت آن تفاوت ایجاد میشود که در ادامه به توضیح آن میپردازیم.

مهریه در طلاق از جانب مرد

ممکن است دادخواست طلاق از طرف مرد تقدیم گردد و زن همچنان تمایل به ادامه زندگی مشترک داشته باشد.

در این مورد دادگاه در صورتی حکم به طلاق صادر مینماید که مرد کل مهریه زوجه را پرداخت نماید.

لازم به توضیح است که در این صورت مرد نه تنها مکلف به پرداخت تمام مهریه زن میباشد بلکه بایستی در خصوص سایر حق و حقوق زوجه نیز تعیین تکلیف نموده و یا ترتیب پرداخت آنها را معین نماید.

البته بدیهی است که زوجین میتوانند در خصوص چگونگی و میزان پرداخت مهریه توافق دیگری نمایند.

مهریه در طلاق از جانب زن

چنانچه دادخواست طلاق از طرف زن به ثبت برسد زوجه مکلف است در قبال اجرای صیغه طلاق مالی به شوهر بدهد و یا ببخشد.

این مال در اغلب موارد از بخشی از صداق زن پرداخت میشود که اصطلاحا تحت عنوان بذل مهریه شناخته میشود.

مهریه در طلاق توافقی

همانطور که از نام این نوع طلاق پیداست در طلاق توافقی زن و مرد قبل از هر چیز در خصوص چگونگی و مقدار پرداخت مهریه تراضی و توافق مینمایند.

میزان و مقدار مهریه اصولا به نظر و توافقات طرفین بستگی دارد.

البته لازم به توضیح است که با عنایت به این که طلاق توافقی از نوع طلاق خلع محسوب میگردد.

لذا همانند موردی که در طلاق از جانب زن گفته شد زوجه میبایست مقداری از مهریه را به شوهر بذل نماید.

قانون میزان مقدار مشخصی برای صداق زن تعیین نکرده و بستگی به توافق طرفین دارد.

انواع مهریه

با توجه به اهمیت موضوع بهتر است انواع مهر را بشناسیم و به تفاوت های آن بپردازیم.

مهرالمسمی

مطابق ماده 1080 قانون مدنی تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است که این ماده قانونی به مهرالمسمی اشاره دارد.

در واقع مهر المسمی مالی است که در هنگام عقد نکاح توسط زوجین تعیین و مشخص میگردد.

البته لازم به ذکر است که برخی از فقها نظر بر این دارند که زوجه صرفا میتواند برای دریافت 110 عدد سکه مرد را ملزم به پرداخت مهریه نماید.

این نظریه در قانون ما نیز در سال های اخیر به رسمیت شناخته شده و تصمیمات قضایی مطابق با آن گرفته میشود.

لذا در حال حاضر ضمانت اجرای قانون محکومیت های مالی صرفا برای مقدار 110 عدد سکه وجود دارد.

مهرالمثل

ماده 1091 قانون مدنی صراحتا عنوان میدارد که برای تعیین مهرالمثل باید حال و وضعیت زن در نظر گرفته شود.

حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت ایشان نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین معمول محل و غیره در نظر گرفته خواهد شد.

همانطور که ملاحضه میفرمایید مهرالمثل در جایی مصداق پیدا میکند که در عقد نکاح مهریه ای تعیین نشده باشد و یا دلایل مختلفی موجب بطلان شرط مهریه و یا عقد نکاح گردد مثلا مهریه تعیینی مجهول بوده و یا مالیت نداشته باشد.

مهرالمتعه

وفق صراحت ماده 1093 قانون مدنی هر گاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه خواهد بود.

در این خصوص چنانچه بعد از نزدیکی طلاق صورت گیرد زن مستحق مهرالمثل میباشد.

مهرالمتعه مهری است که مرد با توجه به وضعیت مالی و دارایی خود به زن پرداخت مینماید.

بنابراین میزان این نوع از مهریه بستگی به میزان دارایی مرد دارد.

لذا چنانچه مرد از تمکن مالی خوبی برخوردار باشد میزان مهرالمتعه بیشتر خواهد بود.

همچنین در صورتی که مرد وضعیت مالی مناسبی نداشته باشد میزان مهرالمتعه نیز پایین خواهد بود.

مضافا در صورت اختلاف در تعیین مقدار مهرالمتعه دادگاه مقدار آن را مشخص مینماید.

مهر السنه

تعریف مهر السنه طبق منابع فقهی مشخص شده است.

مهر السنه برابر با میزان مهریه همسران و دختران پیامبر بوده و میزان آن پانصد درهم برابر با 1500 گرم نقره خالص تعیین شده است.

عده ای  بر این عقیده اند که مهرالسنه معادل پولی ثابتی ندارد و بایستی مهرالسنه را بر اساس ارزش روز محاسبه کرد.

چرا که 1500 مثقال نقره خالص صرفا در زمان پیامبر ارزش زیادی داشته و امروزه ارزش مالی زیادی ندارد،

تفاوت مهریه در نکاح دائم و موقت

بر خلاف ازدواج موقت در ازدواج دائم زوجین هیچ گونه تکلیفی در تعیین مهریه و میزان آن نداشته و تعیین صداق اجباری نیست. لذا زوجین میتوانند صیغه عقد دائم را حتی بدون تعیین آن جاری نمایند.

این در حالی است که تعیین مهریه و میزان آن در صیغه و یا عقد موقت الزامی بوده و عدم تعیین آن موجب ابطال عقد میگردد.

قانون جدید مهریه سال 1403 

همانطور که گفته شد طبق قانون جدید ضمانت اجرای مذکور در ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی در خصوص بازداشت و به زندان انداختن مرد صرفا تا میزان 110 عدد سکه بهار آزادی اعمال میگردد. لذا عدم پرداخت مازاد بر 110 عدد سکه ضمانت اجرای خاصی ندارد.

البته لازم به توضیح است که چنانچه مرد توانایی پرداخت بیش از 110 عدد سکه را داشته باشد و زن بتواند مالی از ایشان معرفی نماید دادگاه مرد را مکلف به پرداخت مازاد 110 عدد سکه نیز خواهد نمود.

مهریه دختر باکره

این احتمال وجود دارد که بعد از عقد نکاح دائم و بدون اینکه بین زن و مرد نزدیکی و رابطه زناشویی واقع شود زوجه اقدام به مطالبه مهریه نماید.

در این صورت نصف مهرالمسمی به عنوان مهریه به زن تعلق خواهد گرفت و زن مستخق تمام صداق نخواهد بود.

محاسبه میزان مهریه

طبق عرف جامعه ما معمولا مهریه تعیین شده تعداد مشخصی سکه میباشد. در این خصوص با عنایت به اینکه ارزش سکه بر مبنای تورم رشد خواهد نمود دیگر نیازی به محاسبه خاصی نیست و همان تعداد سکه بایستی توسط مرد به عنوان صداق پرداخت گردد.

اما ممکن است مبلغ مهریه به صورت وجه رایج کشور ایران تعیین گردیده باشد مثلا 100 هزار ریال یا 10 هزار تومان.

در این صورت ابتدا بایستی شاخص کل سال قبل از درخواست صداق را تقسیم بر شاخص کل سال تنظیم عقد نکاح نموده و سپس نتیجه را ضربدر مقدار نقدی صداق نمایید.

آیا مرد میتواند مهریه را تقسیط نماید؟

چنانچه مرد جهت پرداخت مهریه بضاعت و تمکن مالی نداشته باشد میبایست دادخواست اعسار خود را تقدیم دادگاه نماید.

در صورتی که مرد بتواند این موضوع را در دادگاه اثبات نماید صداق بر مبنای توانایی و وضعیت معیشتی او تقسیط و قسط بندی میگردد.

مضافا چنانچه با بررسی مدارک و اسناد ارائه شده توسط خواهان اعسار در دادگاه محرز گردد که مرد موقتا به اموال خویش دسترسی ندارد دادگاه همچنان می‌واند حکم به تقسیط بدهی مهریه را صادر نماید.

مستثنیات دین

در جریان توقیف اموال بدهکار ( مرد ) قانون‌گذار استثنائاتی را برای حمایت از حق و حقوق اولیه ایشان و اشخاص تحت تکفل وی پیش‌بینی نموده است.

این موارد را اصطلاحا مستثـنیات دیـن مینامند که این موارد قانونا قابل توقیف و فروش توسط طلبکار نمیباشند.

به عنوان مثال منزل شخص بدکار در صورتی که از منظر عرفی در شأن ایشان باشد جزو مستثنیات دین محسوب شده و زن نمیتواند آن را توقیف و به فروش برساند.

مهریه در صورت حکم خیانت زن به شوهر

یکی از سوالاتی که معمولا مطرح میشود این است که تکلیف حق و حقوق زن به خصوص مهریه در صورت خیانت زن به مرد چیست؟ آیا پس از خیانت زن شوهردار دیگر مهر به زن تعلق نمیگیرد؟ آیا با وجود خیانت زن به همسرش، مرد همچنان مکلف به پرداخت مهریه خواهد بود؟

بسیاری از مردم در جامعه بر این باورند که با خیانت زن شوهردار و اثبات آن، دیگر مهریه به ایشان تعلق نخواهد گرفت. در صورتی که شما عزیزان بایستی بدانید و آگاه باشید که این یک باور کاملا اشتباه و غلط میباشد.

در تشریح مسائل مارالذکر بایستی اظهار داشت که مهریه همزمان با وقوع عقد نکاح ثابت میگردد و بر ضمه مرد مستقر میشود. این به معنی این است که زن بلافاصله بعد از عقد نکاح مالک مهریه پیش بینی شده میگردد. بنابراین این مالکیت حتی با اثبات خیانت زن به همسرش نیز از بین نخواهد رفت و کماکان مالکیت زن بر مهریه پابرجا میباشد.

در واقع خیانت زن به شوهرش تنها از جنبه کیفری قابلیت تعقیب و پیگرد قانونی دارد و مجازات آن هرچه باشد هیچ ارتباطی به مهریه نخواهد داشت.

در نتیجه زنی که به همسرش خیانت کرده هر زمان که اراده کند میتواند مهر خود را مطالبه نموده و بدون مشکل به اجرا بگذارد. چراکه همانطور که گفتیم حق مهریه با ازدواج به وجود می آید و با خیانت زن به شوهر از بین نخواهد رفت.

البته توجه داشته باشید که خیانت زن شوهردار در برخی موارد نسبت به بعضی حق و حقوق زن نظیر حق حضانت فرزند میتواند خلل و آسیب وارد آورد.

وکیل مهریه

مباحث حقوقی به خصوص مبحث مهر و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار میباشند.

به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید.

چرا که طرح دعوی و تنظیم لوایح اشتباه و نادرست ممکن است به گونه ای به روند رسیدگی آسیب بزند که دیگر امکان تصحیح آن به هیچ عنوان نباشد.

تیم وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان میباشد.

همچنین در صورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید میتوانید بدون گرفتن وکیل و صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری استفاده نمایید.

این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و … به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران میباشد.