هسته جامعه را خانواده و ازدواج شکل میدهد. از قدیم در کشورهای عربی و همچنین ایران ازدواج موقت و ازدواج دائم مقبولیت داشته و همواره مورد قبول عرف جامعه بوده است. قانون امروزی نیز طبق همین مقبولیت عرفی شکل گرفته است. سند ازدواج همانند اسناد حقوقی و مدنی الزام آور بوده و البته این سند به طبع عقد نکاح منعقد میشود.
سند ازدواج چیست؟
سند ازدواج سندی بسیار مهم میباشد که کلیه تراضیها و توافقات زوجین با جزئیات و به صورت فراگیر در آن آمده است. همچنین از آنجایی که این سند، رسمی محسوب میشود در تمامی دادگاه ها به عنوان دلیل قابل ارائه است. درواقع این سند برای دریافت حکم از دادگاه همچون صدور شناسنامه کودکان، پرداخت حق نفقه، حق حضانت، تمکین زوجه، پرداخت مهریه و بسیاری موارد دیگر بایستی ارائه شود.
از طرف دیگر چنانچه قباله ازدواج مفقود شود هیچ یک از زوجین قادر به مطالبه حقوق خود از دادگاه نخواهند بود. بنابراین تنها کاری که میتوانند انجام دهند این است که به همان دفتری رجوع کنند که قباله ازدواجشان را صادر کرده تا رونوشت سند ازدواج را دریافت نمایند.
البته توجه داشته باشید که درحال حاضر و از آبان ماه سال 1402 سند ازدواج الکترونیک جای اسناد عادی قدیمی را گرفته است. بنابراین امکان استعلام این اسناد به صورت الکترونیکی نیز فراهم گردیده است.
قباله ازدواج متعلق به چه کسی است؟
از آنجایی که قباله ازدواج تنها در یک نسخه صادر میشود بهتر است بدانید که این سند رسمی تحت تصرف چه کسی قرار میگیرد. در قانون ایران ماده ای که دال بر تصرف قباله ازدواج باشد وجود ندارد. لذا به این موضوع که سند ازدواج به کدام یک از زوجین تعلق دارد اشاره ای نشده است.
ولی طبق عرف و روال مرسوم در جامعه ایران معمولا این زوجه است که آن را در تصرف خود دارد. زیرا بنابر دلایلی همچون مطالبه حق مهریه، زوجه راحت تر میتواند وجود رابطه نکاحی را با ارائه قباله ازدواج اثبات نماید. لذا بهتر است خاطر نشان کنیم که این سند به هر دو زوج و زوجه تعلق داشته و زوج میتواند صدور رونوشت از دفتر صادرکننده سند ازدواج را درخواست نماید.
در جمع بندی و در پاسخ به پرسش مطروحه بایستی اذعان داشت که قباله ازدواج متعلق به یک شخص نیست و به زوج و زوجه تعلق دارد. درواقع این سند یک سند یک طرفه نبوده و سندی است که بیانگر زندگی مشترک و زناشویی زن و مرد میباشد.
حذف سند ازدواج دفترچه‌ای و صدور سند الکترونیکی ازدواج
براساس بخشنامه هایی که در سال 1400 و 1402 به تصویب رسید از این پس سند ازدواج به صورت الکرتونیکی صادر خواهد شد. طبق این بخشنامه دوم که در سال ۱۴۰۲ و در ۲۵۰۰ دفترخانه ازدواج، لازم الاجرا شد اولین سند ازدواج در تاریخ ۳ آبانماه ۱۴۰۲ به شکل الکترونیکی صادر گردید.
کلیه دفاتر به ثبت و صدور سند ازدواج بر روی ورقه تک برگ آچار به همراه شناسه ای منحصر بفرد ملزم گردیدند، این ورق به زوجین تسلیم میشود و آنها برای دریافت هر گونه اطلاعاتی بایستی به وبگاه “ثبت من” مراجعه نمایند.
به منظور احراز هویت زوجین، اثر انگشت آنها نیز در زمان ثبت سند ازدواج الکترونیکی، دریافت میگردد که به صورت برخط و آنلاین توسط سازمان ثبت احوال قابل استعلام است.
حق نگهداری قباله ازدواج
در قسمتهای قبلی این مقاله، به تعریف قباله ازدواج پرداخته و توضیح دادیم که قباله ازدواج، تنها در یک نسخه اصلی و رسمی تنظیم میشود. همچنین گفتیم که این سند، متعلق به زوجین بوده و به عبارت دیگر طرفین قرارداد یعنی هم زن و هم شوهر نسبت به سند ازدواج حق دارند. بسیاری از افراد این پرسش را مطرح میکنند که حق نگهداری سند ازدواج با مرد است یا با زن؟ درواقع هرچند که این سند به هر دو آنها تعلق دارد، اما طبیعی است که این سوال مطرح شود که در نهایت حق نگه داری قباله ازدواج با چه کسی است؟
در پاسخ به این پرسش میبایست خاطرنشان کرد که در این رابطه هیچ گونه ماده قانونی وجود ندارد. درواقع قانونگذار در هیچ قانونی به طور دقیق و مشخص به این موضوع اشاره نکرده است که حق نگه داری قباله ازدواج با چه کسی است. بنابراین همانطور که اشاره کردیم بایستی به سراغ عرف و سنت موجود در جامعه ایرانی رفت.
بنابر عرف حاکم در کشور ایران، حق نگه داری سند ازدواج با زن و خانواده او میباشد. چراکه جهت دریافت مهریه و همچنین سایر حق و حقوق زن، وجود سند ازدواج برای ارائه به دادگاه و دیگر مراجه ذیربط ضروری میباشد. از طرف دیگر یکی دیگر از دلایل مهمی که عرفا حق نگهداری قباله ازدواج به زن داده شده موضوع فرزند تازه متولد شده است.
درواقع ممکن است مرد زندگی مشترک را ترک کرده و زن باردار باشد. در این صورت بدیهی است که وجود سند ازدواج بسیار ضروری است چراکه دریافت شناسنامه برای فرزند مشترک، منوط به ارائه سند ازدواج خواهد بود.
لازم است به این نکته اشاره شود که هرچند، عرفا حق نگه داری قباله ازدواج، با زن می باشد؛ اما هیچ منع قانونی در این خصوص، وجود ندارد که مرد به دفتر خانه ای که سند ازدواج، در آنجا تنظیم شده، مراجعه کرده و رونوشتی از قباله ازدواج دریافت نماید.
شروط مندرج در سند ازدواج
برای اطلاع از شروط مندرج در سند ازدواج بایستی به مواد مرتبط با این موضوع در قانون مدنی رجوع نمود. طبق نص صریح ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی طرفین عقد ازدواج، میتوانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند.
این ماده بیان کننده این موضوع است که هر کدام از زوج و زوجه میتوانند بر سر شروط خود توافق کنند. علاوه بر شروط توافقی ضمن عقد نکاح، شروط دیگری نیز وجود دارد که دفترخانه ازدواج در زمان انعقاد نکاح بین مرد و زن، آن شروط را یاداوری میکند. شروط مزبور به دو دسته کلی تقسیم شده و به شرح ذیل میباشد:
- شروط مهم وکالت در طلاق که مشمول بر ۱۲ شرط میباشد: اگر زوج همه یا برخی از ۱۲ شرط را بپذیرد آنگاه زوجه در صورت حادث شدن آن شرط یا شروط، وکالت در طلاق خواهد داشت و میتواند یک طرفه در خواست طلاق از زوج را به دادگاه ارائه کند. شروط دوازده گانه قباله ازدواج در زیر آمده است:
- استنکاف و خودداری زوج از دادن نفقه به مدت 6 ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تادیه نفقه یکی از شروطی میباشد که به زن امکان درخواست طلاق میدهد. همچنین چنانچه شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت 6 ماه وفا و یا پرداخت نکند و اجبار او به ایفا نیز ممکن نباشد، زوجه میتواند تقاضای طلاق کند.
- سوء رفتار یا سوء معاشرت مرد تا حدی که ادامه زندگی مشترک برای زن غیر قابل تحمل باشد.
- ابتلا مرد به امراض و بیماریهای صعب العلاج به صورتی که ادامه و دوام زندگی زناشویی برای زن مخاطره آمیز باشد.
- جنون مرد (جنون ادواری) در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
- عدم رعایت دستورات دادگاه، درخصوص منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر و تصمیم دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زن باشد.
- محکومیت مرد به حکم قطعی شامل مجازات 5 سال حبس یا بیشتر از دیگر مواردی است که به زن امکان درخواست طلاق میدهد. همچنین درصورتی که شوهر محکوم به جزای نقدی شود که مجموعا منتج به 5 سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
- ابتلا مرد به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی مشترک و زناشویی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زن دشوار و سخت کند.
- مرد زندگی زشناشویی و خانوادگی را بدون عذر موجه و قانونی ترک نماید. البته توجه داشته باشید که تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه میباشد. همچنین در موردی که مرد 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب و بدون عذر موجه از نظر دادگاه، خانه را ترک کرده و غیبت کند.
- محکومیت قطعی مرد در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر چنانچه در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زن باشد. در این مورد نیز تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی بوده یا خیر، باتوجه به وضع و موقعیت زن و همچنین عرف و موازین دیگر با دادگاه خواهد بود.
- درصورتی که پس از گذشت 5 سال، زن از شوهر خود به جهت عقیم بودن یا هرگونه عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند و اولاد نشود.
- درصورتی که مرد به مدت 4 سال مفقودالاثر شود و ظرف مدت قانونی پس از مراجعه زن به دادگاه اثری از ایشان یافت نشود.
- مرد بدون رضایت زن همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود عدالت را اجرا ننماید.
- شرط تنصیف مال منقول و غیرمنقول: طبق این شرط ضمن عقد، اگر درخواست طلاق از سوی زوج باشد او بایستی نصف اموال خود را که در طول دوره نکاح تحصیل کرده است به زوجه دهد مگر اینکه زن نشوز باشد.
نکته: صدور سند ازدواج دائم و ثبت رسمی آن الزاما درخصوص ازدواج دائم نبوده و تحت شرایطی در ازدواج موقت و صیغه نیز، ثبت نکاح و صدور سند رسمی الزامی میباشد.
اصلاح سند ازدواج
توجه داشته باشید که در بسیاری از موارد ممکن است در تنظیم سند ازدواج اشتباهات مختلفی رخ دهد. این اشتباهات میتواند اشتباهات تایپی بوده و یا جزو اشتباهاتی باشد که در ماهیت سند ازدواج به وجود آمده است. بسیاری از عزیزان پرسیده اند که آیا امکان اصلاح سند ازدواج و تصحیح آن وجود دارد یا خیر؟
در پاسخ بایستی ازعان داشت که چنانچه اشتباه تایپی در سند ازدواج، یا اشتباه ماهوی در متن قباله ازدواج و همچنین اشتباه هویتی در سند ازدواج الکترونیکی مشاهده گردد، امکان تغییر و اصلاح سند ازدواج تحت شرایطی وجود دارد.
اصلاح و اعمال تغییرات در سند ازدواج تنها زمانی امکان پذیر است که زوجین به دفترخانه صادرکننده سند مزبور مراجعه نمایند. در این صورت زن و مرد میتوانند تغییرات مربوطه و قانونی را در سند ازدواج اعمال نمایند. بنابراین خود زوجین حق تغییر و اصلاح سند ازدواج را ندارند خواه عقد نکاح از نوع دائم باشد یا از نوع موقت.
سخن پایانی
مباحث حقوقی به خصوص مبحث خانواده و طلاق و مسائل مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار میباشند. به همین دلیل بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل خانواده یا طلاق تهران و با تجربه و متخصص در امور مربوطه مشورت نمایید. تیم حقوقی وکیل زوم با استفاده از بهترین وکلای طلاق تهران، مجرب و مورد اعتماد آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به شما عزیزان میباشد. همچنین درصورتی که مایل به پرداخت حق الوکاله نیستید میتوانید بدون پرداخت حق الوکاله وکیل از خدمات تیم ما استفاده کنید. در این صورت صرفا با پرداخت مبلغ لازم در طول روند رسیدگی و تمام مراحل دادرسی از خدمات وکیل پایه یک دادگستری بهره مند خواهید گردید. این خدمات شامل تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه، مشاوره و غیره به طور دائم و تحت نظر وکیل تهران میباشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع که سند ازدواج چیست، شروط مندرج در سند ازدواج، اصلاح سند ازدواج، حق نگهداری سند ازدواج و … میتوانید با وکلای معرفی شده در وبسایت وکیل زوم تماس گرفته و از خدمات حقوقی ایشان استفاده نمایید.
سوالات پر تکرار
حق نگهداری سند ازدواج در قاون پیش بینی نشده و بایستی طبق عرف محل یا شهر مربوطه تصمیم گیری شود.
قباله ازدواج یا سند نکاحیه، سندی رسمی است که از سوی دفترخانه ازدواج و در رابطه با عقد نکاح تنظیم میشود. این سند میتواند درخصوص عقد موقت و یا عقد دائم باشد.
در ضمن سند نکاحیه شروطی مانند حق مسکن، حق تنصیف اموال و … ذکر شده که به آنها شروط ضمن عقد ازدواج میگویند.
۲ دیدگاه دربارهٔ «سند ازدواج»
سلام .. همسرم از چند سال قبل با زور و هیپنوتیزم مورد تجاوز و تهدید به سکوت و همکاری قرار دادند و پس از رفتارهای افسرده و شر و دعواهای گستاخانه و عدم تمکین های مکرر و بهانه برای از خانه بیرون رفتن هایش را فهمیدم و به هیپنوتیزم که هیچ اثری از خودش باقی نمیگذارد پی بردم . آنها همسرم را وادار به جداشدن از من کردند و با مخالفت و عدم توافق به این مورد … ولی بعد از چند ماه ظاهرا با هیپنوتیزم در دادگاه و عوامل برای همسرم حکم توافقی خود مطلقه ای گرفتن و با تهمت زدن به من و به امضا جعلی از طرف من حضانت دو فرزند دختر ۱۴ و پسر ۷ ساله را از آن همسرم کردند که بتوانند با عواطف من بازی مرگ را راه بیاندازند … همسرم هم در حال خودش نیست و تمرد از حرف من دارد و یهو چند هفته نه تلفن جواب میدهند نه معلومه کجان .. استرس و نگرانی و اینکه غالبا در آنها تسخیر صورت گرفته و رفتارشان بسیار نا مودب و گستاخ شده ، با توجه به نجابت و حجاب و نماز و روزه و مهربانی که از ایشان در آشنایی و ازدواج شناختم … اعصابم به هزاران موضوع داغون شده و از هر کسی هم کمک میخواهم ظاهرا با نفوذ به آن شخص از راه دور رای او را بی اثر و یا حرف و قانون را برعکس و چرند بیان میکند … لطفا کمکم کنید …. این موضوع بسیار ابعاد گسترده تری دارد و حتی به قتل پدرم با مهارت پوشش گواهی فوت و خلاصه هیپنوتیزمی و گروهک های تبهکار باندهای فساد و دزدی و استفاده از فیزیک جسمی خانمها و بچه ها برای طول عمر روح تسخیر کننده خودشان و تمرینات تله پاتی و هیپنو و پایگاه ورود چند روح در یک بدن قربانی استفاده میکنند و حتی فروش به شاگردان خود …… خواهش میکنم پیگیری نمایید . . مجید
درود برشما مشکل شما بسیار پیچیده بوده و برای اثبات ادعاتون کار بسیار سختی دارید پیشنهاد میکنم با وکلای دادگستری معرفی شده در وکیل زوم مشورت نمایید.