مقاله پیش رو توسط وکیل دادگستری در تهران در خصوص مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت در قانون جدید و هزینه انحصار وراثت سال 1403برای آگاهی و آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است.
در حقیقت مرگ واقعه ای است که آثار و تبعات حقوقی بسیار مهمی دارد. مهمترین آثار حقوقی مرگ انتقال اموال و کلیه دارایی متوفی به وراث میباشد.
به طور خلاصه میتوان گفت هنگامی که شخصی از دنیا میرود، ورثه ایشان نه تنها دارای حق و حقوقی میگردند بلکه وظایف و تکالیفی هم در این خصوص دارند. البته بایستی گفت برخی از این تکالیف نیز مثل انحصار وراثت، در راستای دستیابی وراث به حقوق قانونی خویش میباشد.
به طور کلی وراث بایستی فهرستی از کلیه اموال و دارایی متوفی اعم از منقول و غیرمنقول تهیه نموده و به اداره دارایی محل سکونت متوفی ارایه نمایند. سپس با دریافت رسید و به همراه سایر اسناد و مدارک لازم، از دادگاه محترم تقاضای صدور گواهی حصر وراثت نمایند. با صدور این گواهی تکلیف سهم الارث هر یک از وراث از دارایی متوفی مشخص میگردد.
ما در ادامه به بررسی کامل و دقیق مراحل صدور گواهی انحصار وراثت میپردازیم لذا با ما همراه باشید.
گواهی انحصار وراثت چیست ؟
احتمالا برای شما نیز این سوال پیش آمده که گواهی انحصار وراثت چیست؟ در ابتدا بایستی اذعان داشت که این گواهی از جانب مراجع قضایی صالح و به درخواست وراث صادر میگردد.
درواقع گواهی انحصار وراثت شامل اطلاعاتی نظیر تعداد و مشخصات وراث، نسبت وراث با متوفی و سهم الارث وراث از ماترک میباشد. همانطور که ملاحظه میفرمایید این گواهی بسیار مهم و کاربردی است. در حقیقت اولین وظیفه مهم وراث پس از فوت مورث، درخواست صدور گواهی انحصار وراثت از مراجع قضایی میباشد.
لازم به توضیح است که عمده قوانین و مقررات مربوط به اخذ گواهی حصر وراثت در قانون امور حسبی و قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب سال 1309 آمده است.
بر همین اساس ماده 360 قانون امور حسبی بیان میدارد وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع، میتوانند جهت تحصیل تصدیق انحصار وراثت، درخواست نامه کتبی مشتمل بر نام و مشخصات درخواست کننده و متوفی و ورثه و اقامتگاه آن ها و همچنین نسبت بین متوفی و وارث تنظیم نموده و به دادگاه تسلیم نمایند.
نکته: لازمه صدور گواهی انحصار وراثت صرفا درخواست وراث نمیباشد. بلکه هر کسی که خود را در این خصوص ذینفع بداند میتواند جهت اخذ گواهی حصر وراثت اقدام نماید. همچنین اقدام تمامی وراث برای اخذ گواهی مذکور لازم نیست و صرف درخواست یکی از وراث نیز جهت صدور آن کفایت میکند.
مدارک لازم برای اخذ گواهی انحصار وراثت
مدارک لازم جهت اخذ گواهی انحصار وراثت بایستی از طریق دفاتر خدمات قضایی به شورای حل اختلاف ارائه گردد. این مدارک شامل گواهی فوت، شناسنامه و کارت ملی متوفی، شناسنامه و کارت ملی وراث، استشهادیه، وصیت نامه در صورت وجود، گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای متوفیان قبل از سال ۹۵ که تاکنون اقدامی نکرده اند و دیگر مدارک احتمالی میباشد.
به هیچ عنوان نگران ناقص بودن اسناد و مدارک یا عدم همکاری سایر ورثه نباشید. در این زمینه با وکلای تیم ما تماس بگیرید.
نکته: بسیاری از شعبات شورای حل اختلاف، صرفا استشهادیه تنظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی به اضافه گواهی امضا توسط سردفتر را مورد قبول قرار میدهند.
مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت
تا اینجای مطلب متوجه شده اید که پس از اینکه شخصی فوت میکند وراث ایشان بایستی نسبت به اخذ گواهی حصر وراثت اقدام نمایند. ما در ادامه مقاله به بررسی مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت میپردازیم لذا با ما همراه باشید.
تتظیم دادخواست مناسب
به طور کلی جهت هر تقاضای حقوقی نظیر درخواست صدور گواهی انحصار وراثت، اولین قدم تنظیم یک دادخواست یا شکوائیه مناسب میباشد. البته برای انجام این مرحله میتوانید از خدمات وکلای دادگستری خبره در این موضوع نیز استفاده نمایید.
گردآوری مدارک لازم
بدیهی است که در کنار تنظیم دادخواست مربوطه، نیاز به فراهم کردن اسناد و مدارک لازم جهت طرح دعوی مورد نظر میباشد. ما در این مقاله به بررسی مفصل مدارک مورد نیاز در خصوص اخذ گواهی انحصار وراثت پرداخته ایم که در صورت تمایل میتوانید قسمت مربوطه را مطالعه بفرمایید.
ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از انجام مراحل فوق الذکر و تنظیم دادخواست و تکمیل مدارک، متقاضی بایستی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و اقدام به تایید و ثبت دادخواست تنظیمی نماید. البته چنانچه به یک وکیل دادگستری اعطای وکالت نموده باشید نیازی به حضور در دفاتر خدمات قضایی ندارد و این مرحله نیز توسط وکیل انجام میپذیرد.
ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف صالح
پس از تایید نهایی و ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، چنانچه دادخواست به درستی تنظیم گردیده باشد، پرونده به شورای حل اختلاف صالح ارسال خواهد شد. در این مرحله شورای حل اختلاف پرونده را مورد بررسی قرار داده و در صورت نیاز با صدور ابلاغیه مقتضی از وراث دعوت بعمل خواهد آورد.
انتشار آگهی انحصار وراثت در روزنامه های کثیرالانتشار یا محلی
پس از بررسی مدارک، شورای حل اختلاف اقدام به انتشار آگهی حصر وراثت در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یا محلی مینماید. طبق این آگهی چنانچه کسی خود را از ورثه بداند و یا هر شخصی نسبت به این گواهی اعتراضی داشته باشد بایستی ظرف مهلت مقرر یک ماهه از زمان انتشار آگهی، اعتراض خود را به شورای حل اختلاف ارائه نماید.
صدور گواهی انحصار وراثت
در صورتی که پس از گذشت یک ماه از تاریخ انتشار آگهی، اعتراضی نسبت به آگهی منتشر شده صورت نگیرد، شورای حل اختلاف نسبت به صدور گواهی حصر وراثت اقدام مینماید.
قانون جدید اخذ گواهی انحصار وراثت سال 1403
امروزه با راه اندازی سامانه های اینترنتی پیشرفته، امکان انجام برخی مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت به شکل اینترنتی فراهم گردیده است. این اقدامات از طریق سایت حصر وراثت اینترنتی برای متقاضیان این گواهی صورت میپذیرد.
در واقع قوانین و مقررات مدام در حال تغییر و تحول میباشند. قانون انحصار وراثت نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دچار تغییرات گسترده ای در سال 1403 گردیده است.
این تغییرات بر اساس بند ث ماده 113 مصوبه «لایحه برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران» برای سال های 1403 الی 1407 صورت گرفته است. بر این اساس سازمان ثبت احوال کشور موظف گریده از سال دوم اجرای این قانون، گواهی انحصار وراثت را بدون نیاز به درخواست وراث متوفی و یا ذی نفعان صادر نماید. لازم به توضیح است که این گواهی تنها در مدت 20 روز پس از ثبت واقعه وفات صادر میگردد و سازمان آن را به وراث و ذی نفعان ابلاغ خواهد نمود.
بر اساس ماده مارالذکر یکی از مهمترین تغییرات این مصوبه، حذف شرط درخواست وراث برای صدور گواهی انحصار وراثت میباشد. درواقع طبق قانون قدیم که مراحل آن را بیان نمودیم، وراث یا ذینفعان مکلف بودند جهت صدور گواهی حصر وراثت، درخواست کتبی خود را از طریق شورای حل اختلاف به اداره ثبت احوال محل وقوع وفات متوفی ارائه نمایند.
بدیهی است که حذف این شرط باعث تسهیل و تسریع روند اخذ گواهی انحصار وراثت گردیده است.
درضمن همانند گذشته امکان اعتراض به گواهی حصر وراثت از جانب وراث یا ذینفعان وجود دارد.
بر اساس این مصوبه، گواهی انحصار وراثت صادره، ظرف مهلت 10 روز از زمان ابلاغ در هیات حل اختلاف موضوع ماده 3 قانون ثبت احوال مصوب سال 1355 قایل اعتراض میباشد.
همچنین رای صادره از هیات مذکور نیز ظرف مهلت 20 روز قابل اعتراض در دادگاه صالح خواهد بود. توجه داشته باشید که این حکم مانع از طرح دعوی اثبات نسب و تنفیذ وصیت نامه و نظایر آن نزد محاکم نمیباشد.
از دیگر فواید صدور گواهی انحصار وراثت در قانون جدید حفظ حقوق وراث یا ذینفعان میباشد. درواقع در بسیاری از موارد اشخاص فرصت طلب و سودجو با ارائه مدارک ناقص و یا جعل اسناد و مدارک مربوطه، موجب صدور گواهی انحصار وراثت نادرست و جعلی میگردند.
برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟
یکی از مدارک لازم برای صدور گواهی انحصار وراثت ارائه برگه استشهادیه به شورای حل اختلاف است. همانطور که اشاره شد بسیاری از شعبات صرفا برگه استشهادیه محضری را قبول میکنند.
در واقع برگ استشهادیه محضری بایستی توسط 3 شاهد در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر شده و در یک فرم مخصوص، اسامی وراث را گواهی مینمایند. در پایان نیز دفتر اسناد رسمی امضا شهود را گواهی و تصدیق خواهد نمود.
گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟
همانطور که احتمالا میدانید یکی از تکالیف مهم وراث پرداخت مالیات بر ارث میباشد. درواقع وراث بایستی ابتدا اقدام به ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث نماید. توجه داشته باشید که اقدام هر یک از وراث برای ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث کفایت میکند.
البته تنها وراثی که زمان فوت مورث شان بعد از سال 1395 باشد، می توانند از سامانه ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث به نشانی ersportal.tax.gov.ir استفاده نمایند. به عبارت دیگر در شرایطی که مورث قبل از سال 1395 فوت نموده باشد، نحوه ثبت و تکمیل فرم ماده 26 و 34 اظهارنامه مالیات بر ارث صرفا به صورت حضوری امکان پذیر است. در این صورت متقاضی بایستی از طریق مراجعه به اداره امور مالیاتی در آخرین نشانی محل سکونت متوفی مراجعه نماید.
انواع گواهی انحصار وراثت
گواهی حصر وراثت با توجه به میزان دارایی متوفی در زمان فوت به دو نوع گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود تقسیم میگردد.
درواقع مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ 1399/7/7 وزارت دادگستری، اگر دارایی متوفی بیشتر از 500 میلیون ریال معادل 50 میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر خواهد شد. جهت صدور این گواهی بایستی نشر آگهی انجام پذیرد. بنابراین زمان صدور این گواهی طولانی تر میباشد.
البته لازم به ذکر است که چنانچه وراث در آینده قصد فروش ملک یا مال موروثی را داشته باشند، بایستی اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود نمایند.
در نقطه مقابل چنانچه دارایی متوفی در زمان فوت کمتر از مبلغ 50 میلیون تومان باشد شوراهای حل اختلاف گواهی حصر وراثت محدود صادر خواهند نمود. درضمن مدت زمان اخذ انحصار وراثت محدود 3 الی 7 روز کاری میباشد.
عدم همکاری وراث در اخذ گواهی انحصار وراثت
در بسیاری از موارد ممکن است وراث به هر دلیلی مایل به همکاری در خصوص اخذ گواهی انحصار وراثت نباشند. همچنین این امکان وجود دارد که به کلیه وراث دسترسی نباشد یا مدارکشان موجود نباشد. در این صورت راهکار چیست؟ آیا همچنان امکان اخذ گواهی حصر وراثت وجود دارد؟
به هیچ وجه جای نکرانی نیست، پاسخ خوشبختانه مثبت است. در این قبیل موارد شورای حل اختلاف به تقاضای ذینفع یا ذینفعان اقدام به استعلام از اداره ثبت احوال مینماید. درواقع وکیل دادگستری میتواند با طرح دادخواست و دفاعیات مناسب نواقص موجود در پرونده را از ادارات ذیربط استعلام و درخواست نماید.
گواهی انحصار وراثت برای سهام عدالت
بدیهی است که دارایی و اموال متوفی به صورت قهری به وراث ایشان منتقل میگردد. البته همانطور که تاکنون متوجه شده اید انتقال دارایی متوفی به وراث منوط به انجام مراحل قانونی پیش بینی شده در این زمینه میباشد.
سهام شرکت های بورسی و غیر بورسی متوفی نیز جزو ماترک و اموال متوفی بوده و از این قاعده مستثنا نیستند. بنابراین در این خصوص نیز وراث مکلفند ابتدا اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت نمایند.
الزام شرکتها به ثبت سهام متوفی به نام وراث طبق گواهی حصر وراثت
به طور کلی شرکتهای تجاری که طبق دستورالعمل ثبت شرکتها به ثبت رسیده باشند، دارای شخصیت حقوقی مستقل و مجزا بوده و جدای از افراد تشکیل دهنده، مدیران یا موسسان آن خواهند یود. به عبارت ساده تر مدیران و سهامداران در شرکتهای تجاری، شریک و سهیم در اموال شرکت نمیباشند. شرکا با تملک اموالی از جانب خویش به یک شخص حقوقی، آن را مالک اموال مزبور خواهند نمود. از طرف دیگر شرکا در مقابل این اعطای مالکیت، درمقابل شخص حقوقی یا شرکت، حقوقی از جمله حق رأی و حق حضور در جلسات مجامع، مشارکت در سود و زیان شرکت و … به دست اورده که به مجموع حقوق مارالذکر، سهم یا سهام شرکت میگویند. درواقع به همین دلیل است که دعاوی مبتلابه میبایست به طرفیت خود شرکت تجاری مطرح گردد و طرح دعاوی حقوقی برعلیه مدیرعامل شرکت مسموع نمیباشد. درنتیجه در موردی که یکی از شرکاء در شرکت فوت کند، شرکت موظف میگردد سهام مورث را مطابق گواهی حصر وراثت، به نام وراث قانونی ثبت کرده و به ایشان انتقال دهد.
۲ دیدگاه دربارهٔ «انحصار وراثت»
طی تماس با موبایل ۰۹۱۲۷۲۴۱۱۲۵ پاسخگویی وکیل و هزینه مشاوره تون خوب بود ممنون از سایت خوبتون
درود بر شما خوشحالم که راضی بودین