مقاله پیش رو توسط وکیل دادگستری در امور کیفری در خصوص جرم کلاهبرداری اینترنتی در قانون جدید و نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی و مراحل شکایت و هزینه آن برای آگاهی و آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است.امروزه شاهد گسترش استفاده از اینترنت و نرم افزار های مختلف در جوامع پشرفته و حتی در حال پیشرفت در سراسر دنیا هستیم. این اتفاق در کنار تسهیل و تسریع بسیاری از امور در جامعه، منجر به ایجاد فضایی گردیده که افراد سودجو به ارتکاب جرایم اینترنتی بپردازند.درواقع همان جرایم شناخته شده در گذشته که به صورت فیزیکی و در عالم واقعیت اتفاق می افتاد، در حال حاضر در فضای مجازی و در اینترنت صورت میگیرد. بنابراین در حال حاضر جرایمی همچون کلاهبرداری نه تنها در فضای حقیقی بلکه در فضای مجازی و اینترنت نیز صورت میگیرد.در همین راستا در کنار جرم کلاهبرداری، امروزه پرونده های متعددی در خصوص جرم کلاهبرداری اینترنتی در محاکم دادگستری مطرح گردیده است و هر روز به تعداد آنها افزوده میشود.ما در این مقاله به بررسی جرم کلاهبرداری اینترنتی و انواع آن و نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی و مراحل آن میپردازیم لذا با ما همراه باشید.
کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
به طور کلی به تحصیل غیر قانونی مال، منفعت یا غیره در اینترنت و سامانه های رایانه ای، از طریق ارتکاب اعمالی نظیر تغییر، وارد کردن، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، کلاهبرداری اینترنتی گفته میشود.درواقع کلاهبرداری رایانه ای یک جرم اینترنتی بوده که قانونگذار در ماده 741 قانون مجازات اسلامی (ماده 13 قانون جرایم رایانه ای) برای مرتکب آن مجازات پیش بینی نموده است.بر اساس این ماده هر شخصی به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه، مال، منفعت، خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل نماید مرتکب جرم کلاهبرداری اینترنتی شده است.در این صورت مرتکب علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از پنجاه میلیون ریال (50/000/000) تا دویست و پنجاه میلیون ریال (250/000/000) یا هر دو مجازات مذکور محکوم میگردد.ملاحظه میفرمایید که این جرم با جرم کلاهبرداری تفاوت ها و شباهت هایی دارد. درواقع به تحصیل مال یا منفعت دیگری به صورت غیر قانونی از طریق رفتار متقلبانه و فریبنده کلاهبرداری گفته میشود. به عبارت ساده تر تفاوت اساسی جرم کلاهبرداری اینترنتی با کلاهبرداری، در مورد استفاده مرتکب از سامانه های رایانه ای و اینترنتی میباشد.مجازات کلاهبرداری اینترنتی در قانون جدید
تا اینجای مقاله با معنی و مفهوم کلاهبرداری اینترنتی طبق قانون جرایم رایانه ای آشنا شده اید. اما بهتر است با تعریفی که ماده 67 قانون تجارت الکترونیک مصوب سال 1382 در خصوص این جرم ارائه داده نیز آشنا شده تا از مجازات کلاهبرداری اینترنتی در قانون جدید آگاه و مطلع گردید.طبق این ماده هر شخصی در بستر مبادلات الکترونیکی با سواستفاده یا استفاده غیر مجاز از داده پیام ها، برنامه ها، سیستم های اینترنتی و وسایل ارتباط از راه دور، و با ارتکاب اعمالی همچون ورود، محو، توقف داده پیام، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای و غیره دیگران را فریب دهد و یا سبب گمراهی سیستم های پردازش خودکار و امثال آن گردد و از این راه برای خود یا دیگری، وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل نماید و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب میگردد.مطابق ماده 67 قانون تجارت الکترونیک، مجازات کلاهبرداری اینترنتی در قانون جدید علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه میباشد.انواع کلاهبرداری اینترنتی
امروزه با توجه به پیشرفت روز افزون تکنولوژی، شمار انواع کلاهبرداری اینترنتی نیز بسیار افزایش یافته و همواره نیز به تعداد آن افزوده میشود. ما در ادامه این مطلب به توضیح برخی از شایع ترین و مهمترین انواع کلاهبرداری رایانه ای میپردازیم.کلاهبرداری مثلثی
یکی از شایع ترین روش های کلاهبرداری اینترنتی، کلاهبرداری اینترنتی مثلثی میباشد. در این شیوه کلاهبردار ابتدا کالای یک فروشنده اینترنتی و واقعی را زیر نظر قرار داده و سپس اقدام به انتشار آگهی کاملا مشابه به کالای مد نظر مینماید.در این هنگام یک خریدار واقعی جهت خرید کالای آگهی شده توسط کلاهبردار، با وی ارتباط برقرار میکند. در این مرحله کلاهبردار شماره کارت فروشنده واقعی را به خریدار واقعی ارسال مینماید. بدیهی است که خریدار مبلغ کالا را به حساب فروشنده واقعی واریز مینماید. سپس فروشنده کالای خریداری شده را به آدرس کلاهبردار ارسال مینماید.به عبارت ساده تر در این شیوه، کلاهبردار اقدام به خرید کالایی مینماید که وجه و مبلغ آن توسط شخص دیگری پرداخت گردیده است.فیشینگ
فیشینگ اصطلاحی است که در آن کلاهبرداران اینترنتی به طرق مختلف و با استفاده از سامانه های رایانه ای و ارتباطات اینترنتی، به اطلاعاتی همچون شماره 16 رقمی کارت بانکی، کلمه کاربری، رمز عبور، رمز دوم و CVV2، به صورت غیر قانونی دست پیدا کرده و وجوه و اموال قربانی را به سرقت میبرند.یکی از شیوه های رایج فیشینگ این است که کلاهبردار ابتدا اقدام به طراحی یک سایت با درگاه پرداخت به صورت جعلی مینماید. درواقع کلاهبردار در این روش هم میتواند سایت و درگاه پرداختی که وجود ندارد را طراحی کند و یا اقدام به جعل و کپی سایتی نماید که در واقعیت وجود داشته و یا شناخته شده است.پس از طراحی سایت و درگاه پرداخت افراد بسیار زیادی به سایت کلاهبردار مراجعه نموده و با ورود به درگاه پرداخت اطلاعات مزبور را در اختیار کلاهبرداران اینترنتی قرار میدهند.بنابراین همواره سعی کنید در خرید اینترنتی، اجناس و کالاهای مختلف مورد نظر را از فروشگاه های اینترنتی معتبر خریداری نمایید. همچنین حتما قبل از خرید اینترنتی، آدرس سایت و پروتکل های امنیتی در خصوص سایت را مورد بررسی قرار دهید.نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
احتمالا این سوال برای شما نیز مطرح گریده که در صورت وقوع جرم کلاهبرداری اینترنتی، نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی چگونه است؟به طور کلی و با توجه به اینکه کلاهبرداری اینترنتی طبق قانون جرم بوده و مرتکب آن مجازات میگردد لذا مالباخته بایستی اقدام به طرح شکایت در مراجع صالح کیفری علیه کلاهبردار بنماید.بسیاری از مردم گمان میکنند که همچنان مانند گذشته، نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی به صورت حضوری در دادسرا میباشد. اما بایستی خاطرنشان کرد که در حال حاضر دیگر نیاز به حضور فیزیکی در دادسرا جهت طرح شکایت کلاهبرداری رایانه ای نیست.درواقع در حال حاضر فرآیند شکایت تسریع گردیده و مالباخته برای طرح شکایت کلاهبرداری اینترنتی میتواند به صورت غیر حضوری و از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک اقدام نماید.ما در ادامه مقاله به بررسی نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی میپردازیم.ثبت شکایت کلاهبرداری رایانه ای در دفاتر خدمات قضایی الکترونیک
درواقع جهت انجام کلیه امور مربوط به محاکم دادگستری و همچنین شوراهای حل اختلاف بایستی حتما در سامانه ثنا و در یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت نام نمایید. در این صورت و پس از ثبت نام در سامانه ثنا میتوانید اقدام به طرح انواع دعاوی حقوقی و کیفری بنمایید.پس از ثبت نام در این سامانه، نوبت به تنظیم شکایت کلاهبرداری اینترنتی میگردد. این مرحله از مهمترین مراحل نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی میباشد.درواقع شما بایستی توضیح کامل و مناسبی از اقدامات صورت گرفته را در شکایت بیان نمایید. همچنین در کنار این توضیحات میبایست تمام اسناد و مدارک مربوطه را به شکایت خود ضمیمه نمایید. این اسناد و مدارک میتواند شامل پرینت صفحه سایت کلاهبردار یا درگاه پرداخت جعلی، آدرس یا نشانی آن سایت یا صفحه، چگونگی آشنایی با سایت کلاهبردار و … باشد.پس از تنظیم شکایت، ارائه توضیحات لازم و ضمیمه نمودن مدارک مقتضی، مالباخته میبایست شکایت تنظیمی را تایید و ثبت نماید. پس از انجام تمامی مراحل ابتدایی، دادسرای صالح، پرونده مربوطه را تشکیل داده و شروع به تحقیقات مقدماتی مینماید.ثبت گزارش کلاهبرداری اینترنتی از طریق سایت پلیس فتا
متاسفانه بسیاری از مردم بر این باورند که ثبت گزارش کلاهبرداری در سایت مرکز فوریت های سایبری پلیس فتا به منزله ثبت شکایت از کلاهبرداری اینترنتی میباشد. درحالی که این یک باور غلط است و شکایت شخص مالباخته از افراد می بایست از طریق دفاتر خدمات قضایی و دادسرای مربوطه پیگیری گردد.به عبارت ساده تر ثبت گزارش در سامانه مذکور به منزله شکایت نبوده و مالباخته میبایست بر اساس قانون جرایم رایانه ای و دیگر قوانین مربوطه، جهت احقاق حقوق خود نسبت به تنظیم شکایت اقدام نماید. در حقیقت چنانچه مالباخته گزارش کلاهبرداری اینترنتی را به این سامانه ارسال نماید، صرفا پیام و گزارشات واصله بر اساس روند جاری پلیس بررسی خواهد شد.مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
اکنون که با نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی آشنا شده اید با ما در ادامه مطلب نیز همراه باشید چراکه قصد داریم به طپر مختصر به بررسی مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی بپردازیم.- ثبت شکایت در دفاتر خدمات قضایی الکترونیک: همانطور که گفتیم قدم اول در راه شکایت جرم کلاهبرداری رایانه ای ثبت شکوائیه کلاهبرداری رایانه ای، در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی میباشد.
- ارجاع پرونده به دادسرا: پس از ثبت و تایید شکایت، دفاتر خدمات قضایی پرونده را به دادسرای جرایم رایانه ای ارسال مینمایند. سپس پرونده به یکی از شعب دادیاری یا بازپرسی دادسرا ارجاع داده میشود. دادیار یا بازپرس محترم شعبه، سریعا تحقیقاتت مقدماتی را شروع نموده و اقدامات مقتضی را انجام میدهد.
- ارجاع پرونده از دادسرا به پلیس فتا: دادیار یا بازپرس محترم شعبه در صورت صلاحدید پرونده را جهت ادامه تحقیقات به پلیس فتا ارسال مینماید. پلیس فتا نیز بلافاصله تحقیقات مقتضی را آغاز کرده و در صورت نیاز با ابلاغیه رسمی، از مالباخته یا وکیل ایشان جهت حضور در پلیس فتا دعوت بعمل خواهد آورد.
- اعاده پرونده به دادسرای جرایم رایانه ای: پس از مستند سازی پرونده و تکمیل تحقیقات توسط پلیس فتا، پرونده به دادسرا جهت تصمیمات مقتضی اعاده میگردد.
- ابلاغ دادسرا جهت حضور طرفین: پس از وصول پرونده، دادسرای جرایم رایانه ای در صورت نیاز ابلاغیه ای جهت حضور مالباخته و کلاهبردار ارسال مینماید تا طرفین اظهارات خود را به صورت حضوری ارائه نمایند.
- ارسال پرونده به دادگاه کیفری: در صورتی که دادیار یا بازپرس محترم شعبه صلاح بداند با صدور کیفرخواست پرونده را به دادگاه صالح جرایم رایانه ای ارسال نموده تا دادگاه محترم در خصوص پرونده رای مقتضی صادر نماید.
